1. Khái niệm hộ kinh doanh và đối tượng chuyển đổi
Khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định, hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ.
Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, quy mô nhỏ (không quá 10 lao động), và không được phát hành hóa đơn GTGT khấu trừ.
Căn cứ Luật Doanh nghiệp năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành, đối tượng có thể thực hiện chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp bao gồm:
- Cá nhân đang đứng tên đăng ký hộ kinh doanh;
- Nhóm cá nhân là các thành viên trong cùng một hộ gia đình cùng đứng tên trên giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh;
- Hộ kinh doanh đang hoạt động hợp pháp theo Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh do cơ quan có thẩm quyền cấp.
Những đối tượng này có quyền lựa chọn chuyển đổi hộ kinh doanh sang một trong các loại hình doanh nghiệp như: doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên hoặc hai thành viên trở lên, hoặc công ty cổ phần – tùy theo định hướng phát triển, khả năng huy động vốn và nhu cầu tổ chức quản trị nội bộ.
Việc chuyển đổi này không chỉ giúp hợp thức hóa hoạt động kinh doanh theo mô hình chuyên nghiệp hơn mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng quy mô hoạt động, tiếp cận các nguồn vốn tín dụng, đầu tư, và thị trường rộng lớn hơn.
2. Cơ hội khi chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp
Mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh
Khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, chủ hộ kinh doanh có thể thuê nhiều lao động, mở rộng địa điểm kinh doanh, được phép hoạt động đa ngành nghề và mở rộng phạm vi hoạt động trên cả nước.
Hơn nữa, với tư cách pháp nhân hoàn chỉnh, doanh nghiệp dễ dàng ký kết hợp đồng liên doanh, liên kết với đối tác lớn trong và ngoài nước, tham gia đấu thầu các dự án quy mô, và đăng ký xuất nhập khẩu trực tiếp. Điều này mở ra cánh cửa tiếp cận chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút khách hàng B2B giá trị cao, những điều mà hộ kinh doanh gần như không thể thực hiện nếu không thông qua trung gian tốn kém
Hưởng hỗ trợ chính sách từ các hiệp hội và chính phủ
Các doanh nghiệp mới có cơ hội nhận được hỗ trợ từ các hiệp hội nghề nghiệp và có thể tiếp cận các ưu đãi đầu tư từ chính phủ. Đồng thời, có thể huy động vốn từ tổ chức và cá nhân khác một cách dễ dàng hơn.
Theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017, hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được hưởng các chính sách hỗ trợ về:
- Tư vấn pháp luật, kế toán, thuế;
- Đào tạo nhân sự, tiếp cận tín dụng và mặt bằng sản xuất;
- Hỗ trợ đăng ký doanh nghiệp, công bố thông tin doanh nghiệp;
- Hỗ trợ thủ tục đăng ký ngành, nghề kinh doanh có điều kiện;
- Hỗ trợ thuế, kế toán
- Có nhiều thuận lợi khi vay vốn từ chính sách hỗ trợ của ngân hàng.
Thuế, phí và hạch toán
Công ty được hưởng lợi từ việc được xuất hóa đơn GTGT cho khách hàng và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo lợi nhuận sau khi trừ đi các khoản chi phí.
Các doanh nghiệp mới chuyển từ hộ kinh doanh sẽ được miễn hoặc giảm nhiều loại thuế, phí và lệ phí theo quy định tại Khoản 2 Điều 16 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017. Ví dụ như miễn lệ phí đăng ký doanh nghiệp lần đầu và miễn lệ phí môn bài trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu. Đồng thời họ còn được miễn, giảm tiền sử dụng đất có thời hạn theo quy định pháp luật về đất đai…
Nếu doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ thì không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và được bù trừ số lỗ đó với lợi nhuận của 5 năm tiếp theo. Được hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, các dự án đầu tư….
3. Thách thức khi chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp
Việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang loại hình doanh nghiệp cũng đi kèm với nhiều hạn chế và mối lo ngại lớn hơn cho chủ hộ kinh doanh. Cụ thể, họ sẽ phải đối diện với một số thách thức liên quan tới:
Thiếu kiến thức và kinh nghiệm
Nhiều chủ hộ kinh doanh thiếu kiến thức và kinh nghiệm trong việc quản lý, vận hành doanh nghiệp, điều này có thể dẫn đến những rủi ro trong quá trình chuyển đổi và hoạt động kinh doanh sau này.
Nhiều loại thuế với mức thuế suất cao
Doanh nghiệp sau khi chuyển đổi phải đóng nhiều loại thuế hơn và với mức thuế suất cao hơn nhiều lần so với hộ kinh doanh. Một số loại thuế phổ biến: Thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt… Mức thuế cao hơn gây áp lực tài chính lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi vẫn còn đang thích ứng với mô hình mới.
Phức tạp trong quản lý kế toán
Chế độ sổ sách kế toán của doanh nghiệp trở nên phức tạp hơn. Doanh nghiệp cần phải kê khai, quyết toán thuế, làm báo cáo tài chính và đảm bảo tất cả các báo cáo, sổ sách luôn đúng luật, đúng hạn, và đúng chuẩn mực kế toán. Thời hạn nộp các loại tờ khai thuế và báo cáo tuân thủ theo Luật Quản lý thuế 2019 và Thông tư 80/2021/TT-BTC.
Quản trị doanh nghiệp
Quy mô doanh nghiệp lớn hơn đồng nghĩa với việc doanh nghiệp cần xử lý nhiều vấn đề liên quan đến bảo hiểm, lao động, cơ sở vật chất… nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ. Doanh nghiệp có trách nhiệm kê khai lao động, tiền lương và đăng ký tham gia BHXH cho từng nhân viên; khấu trừ phần bảo hiểm của người lao động từ lương để nộp cùng phần trách nhiệm của doanh nghiệp.
Không chỉ vậy, doanh nghiệp cũng cần đăng ký nội quy lao động, xây dựng thang lương, bảng lương, lập sổ quản lý lao động, tuân thủ quy định về giờ làm việc, giờ nghỉ, trả lương, nghỉ thai sản, nghỉ ốm đau, tai nạn lao động. Nếu có từ 10 người lao động trở lên, phải đăng ký nội quy lao động tại Sở Lao động – Thương binh và Xã hội;
Tóm lại, việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp là một bước tiến phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế số và hội nhập toàn cầu. Dù đối mặt với một số thách thức ban đầu như tăng chi phí, phức tạp thủ tục, thiếu kinh nghiệm quản lý, nhưng lợi ích dài hạn về pháp lý, uy tín, quản trị và thị trường là rất đáng giá.
Đặc biệt, từ ngày 01/01/2026, theo dự thảo Nghị quyết số 198/2025/QH15, phương pháp khoán thuế sẽ bị bãi bỏ, hộ kinh doanh buộc phải khai thuế đầy đủ – khiến mô hình này không còn nhiều ưu điểm so với doanh nghiệp. Đây là thời điểm vàng để các hộ kinh doanh chuyển đổi chủ động nhằm thích ứng sớm và đón đầu chính sách.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Vì Chân Lý Themis gửi tới quý khách hàng. Mong rằng nội dung trên sẽ giúp ích được cho quý khách hàng. Nếu quý khách hàng còn vướng mắc cần giải đáp vui lòng liên hệ cho Luật Vì Chân Lý Themis theo thông tin dưới đây.
-XH-
MỌI THẮC MẮC KHÁCH HÀNG VUI LÒNG LIÊN HỆ TỚI
HOTLINE: 19006196
FB: LUATSUTHANHDAT
ZALO: 03.2518.2518
CS1: PHÒNG 201, SỐ 170 TRẦN DUY HƯNG, P.TRUNG HOÀ, Q.CẦU GIẤY, TP HÀ NỘI
CS2: PHÒNG 1936, TÒA HH4C, KĐT LINH ĐÀM, NGUYỄN HỮU THỌ, HOÀNG MAI, HÀ NỘI