NHỮNG TRƯỜNG HỢP LOẠI TRỪ TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

Khái niệm loại trừ trách nhiệm hình sự

Loại trừ trách nhiệm hình sự là một trong những chế định quan trọng của Bộ luật Hình sự Việt Nam, quy định về những sự việc, hành vi gây nguy hiểm cho xã hội, vi phạm pháp luật hình sự nhưng không bị coi là tội phạm hoặc không phải chịu trách nhiệm hình sự cho hậu quả mà hành vi này gây ra.

Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự

Sự kiện bất ngờ

Đây là trường hợp người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội mà người phạm tội không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó thì người này không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự

NĂNG LỰC TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ LÀ GÌ?

Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là trường hợp người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi. Trong trường hợp này, người thực hiện hành vi trái pháp luật không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Phòng vệ chính đáng

Phòng vệ chính đáng là hành vi của một người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của cơ quan, tổ chức, Nhà nước mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nêu trên. Phòng vệ chính đáng không bị coi là tội phạm.

Tuy nhiên, hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại mà người khác đã thực hiện. Trong trường hợp này, người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Tình thế cấp thiết

Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Trong trường hợp này, hành vi gây thiệt hại không bị coi là tội phạm.

Nếu thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây ra thiệt hại này phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội

Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ thì không phải là tội phạm.

Trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.

Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ

Hành vi gây ra thiệt hại trong khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới mặc dù đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa thì không phải là tội phạm.

Trường hợp không áp dụng đúng quy trình, quy phạm, không áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa mà gây thiệt hại thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.

Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên

Người thực hiện hành vi gây thiệt hại trong khi thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên trong lực lượng vũ trang nhân dân để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, nếu đã thực hiện đầy đủ quy trình báo cáo người ra mệnh lệnh nhưng người ra mệnh lệnh vẫn yêu cầu chấp hành thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp này, người ra mệnh lệnh phải chịu trách nhiệm hình sự.

Trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự do thi hành mệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên không áp dụng đối với những hành vi liên quan đến các tội phạm sau:

- Tội phá hoại hoàn bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421 BLHS 2015);

- Tội chống loài người (Điều 422 BLHS 2015);

- Tội phạm chiến tranh (Điều 423 BLHS 2015).

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Vì Chân Lý Themis gửi tới quý khách hàng. Mong rằng nội dung trên sẽ giúp ích được cho quý khách hàng. Nếu quý khách hàng còn vướng mắc cần giải đáp vui lòng liên hệ cho Luật Vì Chân Lý Themis theo thông tin dưới đây.

Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

📌 https://www.facebook.com/groups/congdongluatsudatdai.