Quy định tại Khoản 2 Điều 625 của Bộ Luật Dân sự 2015 cho phép những người từ 15 đến dưới 18 tuổi lập di chúc sau khi được sự đồng ý từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ. Tuy nhiên, quy định này đặt ra hai vấn đề có thể ảnh hưởng đến quyền tự quyết và quyền sở hữu của người chưa thành niên:
Đầu tiên, yêu cầu có sự đồng ý từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ có thể hạn chế quyền tự quyết và quyền quản lý tài sản của người lập di chúc. Sự phụ thuộc vào ý kiến của cha mẹ hoặc người giám hộ có thể không thể hiện đúng ý chí thực sự của người chưa thành niên, điều này có thể dẫn đến hạn chế trong việc tự quản lý. Hơn nữa, trong tình huống khẩn cấp, nếu người chưa thành niên lập di chúc miệng và được chứng thực hợp pháp, sự đồng ý từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ có thể trở thành vấn đề, khiến di chúc trở nên không có hiệu lực.
Thứ hai, quy định không cung cấp hướng dẫn cụ thể về thời điểm và hình thức thể hiện sự đồng ý từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ. Điều này tạo ra sự không rõ ràng trong việc áp dụng quy định, gây khó khăn cho quá trình thực hiện và có thể dẫn đến sự không nhất quán trong việc thực thi luật pháp.
2. Thời hạn chứng thực di chúc bằng miệng
Theo quy định tại Khoản 5 của Điều 630 trong Bộ Luật Dân sự 2015, di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp nếu đáp ứng đủ điều kiện về số lượng người làm chứng và phải được chứng thực trong thời hạn 5 ngày làm việc tính từ thời điểm lập di chúc. Tác giả hiểu rằng mục đích của việc giới hạn thời hạn ngắn ngủi 5 ngày làm việc để chứng thực di chúc là do tính cấp bách khi lập di chúc, đồng thời cũng nhằm đảm bảo giảm thiểu việc thay đổi ý chí của người lập di chúc do bất kỳ lý do nào từ các nhân chứng và các bên liên quan. Tuy nhiên, thời hạn 5 ngày làm việc này là khá ngắn, và trong nhiều trường hợp, dù những nhân chứng cố gắng hết sức, họ vẫn không thể chứng thực di chúc trong thời hạn luật định. Ví dụ, trong các tình huống thiên tai, dịch bệnh hoặc chiến tranh, việc chứng thực di chúc có thể không thể thực hiện đúng thời hạn. Pháp luật hiện hành vẫn để mở khả năng cho những trường hợp ngoại lệ như vậy.
3. Hình thức của di chúc
Hiện nay, pháp luật của nước ta chỉ công nhận hai hình thức di chúc chính là di chúc bằng văn bản và di chúc miệng. Đây là những hình thức đã tồn tại từ lâu không chỉ được sử dụng riêng trong lĩnh vực di chúc mà còn áp dụng cho hầu hết các hợp đồng và giao dịch dân sự hiện nay. Mỗi hình thức này đều có ưu và nhược điểm riêng, nhưng điểm chung của cả hai là đều được thể hiện dưới dạng văn bản.
Trong thời đại số 4.0 như hiện nay, việc sử dụng các thiết bị công nghệ ngày càng phổ biến và thuận tiện. Các hình ảnh, bản ghi âm, ghi hình từ những thiết bị này cũng là những bằng chứng đáng tin cậy. Pháp luật Dân sự quy định các điều kiện cụ thể về hình thức và nội dung của mỗi loại di chúc nhằm đảm bảo tính chính xác và đúng ý chí của người để lại di chúc. Tuy vậy, tại sao pháp luật không công nhận những hình thức thể hiện khác của di chúc khi những hình thức như ghi âm, ghi hình cũng có độ tin cậy và chính xác cao?
Nghiên cứu về pháp luật Dân sự của Trung Quốc, tác giả nhận thấy rằng, ngoài hai hình thức di chúc truyền thống như ở nước ta, Trung Quốc cũng cho phép lập di chúc dưới hình thức ghi âm, ghi hình. Cụ thể, theo quy định tại Điều 1137 của Bộ Luật Dân sự năm 2020 của nước này, "Nếu lập di chúc bằng hình thức ghi âm, ghi hình, phải có ít nhất 2 người chứng kiến. Người lập di chúc và người chứng kiến phải ghi lại danh tính hoặc hình ảnh của mình cùng với ngày, tháng, năm trong bản ghi âm, ghi hình".
Đồng thời, di chúc được lập bằng hình thức ghi âm, ghi hình được đánh giá cao về mặt pháp lý hơn so với di chúc miệng. Điều này được thể hiện trong quy định tại Điều 1138 của Bộ Luật Dân sự năm 2020 của Trung Quốc: "Trong tình huống khẩn cấp, người lập di chúc có thể lập di chúc miệng. Di chúc miệng phải có ít nhất 2 người chứng kiến. Khi tình huống nguy hiểm đã qua và người lập di chúc có khả năng sử dụng hình thức văn bản hoặc ghi âm, ghi hình để lập di chúc, thì di chúc miệng đã lập trở nên vô hiệu".
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Vì Chân Lý Themis gửi tới quý khách hàng. Mong rằng nội dung trên sẽ giúp ích được cho quý khách hàng. Nếu quý khách hàng còn vướng mắc cần giải đáp vui lòng liên hệ cho Luật Vì Chân Lý Themis theo thông tin dưới đây.
-LN-
MỌI THẮC MẮC KHÁCH HÀNG VUI LÒNG LIÊN HỆ TỚI
HOTLINE: 03.2518.2518
FB: LUATSUTHANHDAT
ZALO: 03.2518.2518
TRỤ SỞ: PHÒNG 1936, TÒA HH4C, KHU ĐÔ THỊ LINH ĐÀM, NGUYỄN HỮU THỌ, HOÀNG MAI, HÀ NỘI.